Sa zadovoljstvom objavljujemo tekst o našem prošlom festivalu JAM koji je napisao Žak Pope i nedavno objavio na svom radiju Couleurs Jazz (Pariz, Francuska).
Gdin Pope je pratio naš festival dva puta zaredom kao džez kritičar i partner u projektu France Balkans Jazz Network. Prevod teksta možete pročitati u nastavku.
Uživajte u čitanju!
J.A.M. – Mjesec poštovanja džeza – koji se već 15 godina održava u aprilu u Podgorici, glavnom gradu Crne Gore, postao je obavezan za ljubitelje džeza na Balkanu. To je džez festival koji se održava tokom čitavog mjeseca, od 4. do 30. aprila.
Tvorac i vođa ove organizacije je gospođa Maja Popović, osoba koja je efikasna isto koliko je mirna i tiha. Zanimljivo je kako se mnogi džez umjetnici u dalekim evropskim prijestonicama široko osmjehnu na sam pomen njenog imena. Kada Maja pozove džez muzičare da učestvuju na njenom sljedećem JAM festivalu, oni odmah pristaju. Maja je takođe dio mreže Jazz – Francuska – Balkan, čiji je Couleurs Jazz Media partner za izvještavanje.
Kao nastavak Mjeseca poštovanja džeza u Crnoj Gori iz 2022. godine, ova dinamična međunarodna saradnja poslala je delegaciju ove mreže u Podgoricu, gdje su prisustvovali koncertima predviđenim programom festivala i održe sastanke radi daljeg razvoja projekta džez mreže između gradova Francuske i Balkana.
Basista i bubnjar iz Crne Gore, Slaven Ljujić, koji je sa lovorikama završio čuveni muzički koledž Berkli u Bostonu, konkretna je ilustracija ovog projekta, budući da je svoj trio Connection 3 upotpunio francuskim saksofonistom Batistom Herbinom.
Za uzvrat, Slaven Ljujić je sa svojim triom Connection 3 (bubnjevi, kontrabas, gitara) bio gost na konceratu Couleurs Jazz au Canal, 25. maja u Espace Jemmapes u Parizu i u Couleurs Jazz Club Musicora 26, 27. i 28. maja.
U okviru J.A.M. festivala (11. aprila) Slaven je sa svojim triom i sjajnim saksofonistom Batistom Herbinom održao koncert na otvorenom koji je oduševio publiku, u dvorištu Kuslevove kuće u Podgorici. Moderna džez fuzija na originalnim kompozicijama ovog kvarteta, kao i obrada standarda koje su po prvi put zajedno interpretirali, vodili su nas u nevjerovatne i raznovrsne slojeve zvuka dok smo udobno sjedjeli. Bilo je dosta svježine uprkos velikoj zahtjevnosti aranžmana. Trio je bio vidno srećan zbog ponovnog susreta sa Baptistom Herbinom, koji je uvijek podjednako inspirisan i pažljiv da ponudi najbolje od svoje muzike svojim novim saigračima, kao i svim ljubiteljima dobre muzike.
Kakva je radost za naše uši, koje su ponekad zasićene klonovima džez trija, otkriti tako divne harmonije na veoma visokom ritmičkom nivou!
Slaven Ljujić i Baptist Herbin bi možda rekli da je koncert koji je održan sjutradan, u čudesnom Kraljevskom pozorištu Zetski dom u istorijskoj prijestonici Cetinju, bio još prijatniji kako za muzičare, tako i za mnogobrojnu publiku, jer su imali koristi od retrospektive i iskustva od prethodnog dana.
Sastav:
Slaven Ljujić: bubnjevi
Ivan Marović: gitara
Tin Džaferović: kontrabas
gost:
Baptist Herbin: saksofon
Ovom prilikom otkrivene su i druge boje džeza, na paleti sjajnih i nezaboravnih džez večeri.
U okviru razmjene mreže Jazz France Balkans najavljeni su i drugi koncerti poput Sašo Popovski Trio feat. Olivier Samouillan, sa Sašom Popovskim na gitari, koji je i sam umjetnički direktor Bitoljskog džez festivala. Upoznali smo ga prošle godine na Nissville Jazz festivalu.
Gitarista Sašo Popovski je kompozitor čistih melodija i linija, jasnih struktura i bujne mašte. Balkanski ritmovi i melodije za njega ne kriju nikakve tajne. Njegov posljednji album, Fallen Land, objavila je izdavačka kuća SJF iz Skoplja. Trio često gostuje sa Olivijeom Samujanom, francuskim multiinstrumentalistom i kompozitorom.
Pomenućemo i ostale divne umjetnike koji su nastupili na ovogodišnjem J.A.M. u Podgorici:
Elina Duni & Rob Luft Band. Švajcarsko-albanska pjevačica Elina Duni koja će 16. juna objaviti novi album „A Time to Remember, njen peti album za njemačku izdavačku kuću ECM. Album “Lost Ships” snimila je 2020. godine sa londonskim gitaristom Robom Luftom, a taj program su predstavili u Podgorici.
Etno-džez grupa Trigon predvođena Anatolom Stefanetom, moldavskim kompozitorom i violistom koji je 1994. godine osvojio prestižnu nagradu „Šarl Kro” Francuske akademije umjetnosti za svoj prvi album „Moldavian Veeding in Jazz”. Od tada je snimio čak 14 drugih albuma pod svojim imenom. Grupa Trigon predstavlja moldavski i rumunski džez na najvišem nivou.
Imali smo priliku da slušamo i sarajevskog pijanistu Adisa Sirbubala u solo izvođenju. Diplomirao je džez na Kolumbija koledžu u Čikagu. Posljednjih godina nastupao je sa muzičarima kao što su Edi Gomez, Kristijan Mekbrajd i Čučito Valdes. Dobitnik je nagrade za najbolji solo nastup na američkim džez festivalima u Elmherstu i Notr Damu. Repertoar njegovog solističkog koncerta je kombinacija autorskih djela i tradicionalne muzike, posebno sevdalinke, koju Adis izvodi na klaviru, neobičnom instrumentu za izvođenje tradicionalne bosanske muzike.
Undektet Nikolov-Ivanović. Druga dva muzičara sa Balkana, Vladimir Nikolov i Srđan Ivanović, poslednji nam je dobro poznat, i ranije oformljen u Atini, nastupiće sljedećeg oktobra na festivalu Jazz in Noyon, koji je novi član mreže Jazz France Balkans.
Dvojica vođa ove grupe uspjeli su da kombinuju svoje talente i iskustva kako bi stvorili bend od 11 muzičara iz različitih sredina (Balkan/Francuska). Dok se Nikolov ističe u radu sa međunarodnim orkestrima i ansamblima i na filmskim projektima, poput Oskarom nagrađenog francuskog filma „Umjetnik“, Srđan Ivanović poznat je u Evropi u različitim grupama čiji je vođa: Blazin’ Quartet i Xénos, koji će objaviti novi album u septembru.
Oni nude originalnu i modernu viziju evropske džez fuzije, integrišući bogate balkanske uticaje. Ansambl je objavio dva albuma Artistry in Broken Rhythm i Frame and Curiosity. Osvojio je prvu nagradu na takmičenju Jazz Made in New York 2019 godine. Naš kolega iz američkog časopisa Jazz Times svrstao je ovaj ansambl među najkreativnije džez sastave u Evropi danas.
Prije nego što smo krenuli na Jazz Factory Festival u Bitolj (Sjeverna Makedonija), imali
smo priliku da prisustvujemo veoma uzbudljivom i muzički bogatom predavanju „Džez kao univerzalni jezik” profesora Virdžila Mihajua, poznatog džez kritičara iz Kluža (Rumunija).
Ukratko, nakon što smo dvije godine zaredom prisustvovali Podgoričkom džez festivalu, preporučujemo našim pažljivim čitaocima da se odvaže da skrenu sa utabanih staza i da se ne zadovoljavaju „velikim“ ljetnjim festivalima na čijim programima su uvijek iste najpoznatije američke ili evropske grupe, nametnute od strane „velikih” turoperatora, koji donose veliki prihod od ulaznica.
Jacques PAUPER